چرا مردم چیزهای منزجرکننده و ترسناک را دوست دارند؟

مردم مشتاقانه فیلم های کشتار و خونریزی، خانه های جن زده پر از لکه های خون و اعضای بریده شده بدن را دنبال می کنند. اما جذب ما به چیزهایی که ما را منزجر می کند، ریشه ای فراتر از سرگرمی صرف دارد. در سرتاسر برنامه‌های تلویزیونی و ویدیوهای اینترنتی، برنامه‌هایی وجود دارد، از چیزهایی مانند خوردن غذاهای غیرعادی و آسیب‌زا، تا فیلم‌های جراحی و سایر محتوای آزاردهنده که سعی می‌کنند بینندگان را درگیر کنند و حتی بخندند. اینها فقط به فیلم محدود نمی شوند. داستان ها و رمان های زیادی نیز وجود دارد که با صحنه های زننده سعی در تحریک خواننده دارد. فراتر از همه اینها، علاقه مندان می توانند کلیپ های واقعی از لحظات تصادف و حتی افراد کشته شده را در اینترنت بیابند. این یک پدیده رسانه ای جدید نیست. به عنوان مثال، ما می توانیم فرهنگ مشابهی از انزجار را در اوایل انگلستان مدرن ببینیم. چرا بسیاری از مردم جذب چیزهایی می شوند که طبق منطق باید در وحشت از آنها اجتناب کرد؟ علم مدرن برای این سوال پاسخی دارد و این پاسخ به نحوه عملکرد احساس اولیه انزجار مربوط می شود. انزجار چیست؟ انزجار اساساً یک احساس اجتنابی است: نشان می دهد که چیزی می تواند برای بدن شما مضر باشد و شما را تشویق می کند از آن اجتناب کنید. دانشمندان بر این باورند که انزجار در اصل یک احساس مرتبط با غذا بود. چارلز داروین نوشت: “چقدر این حس با هر چیز غیرعادی در ظاهر، بو یا طبیعت غذای ما تحریک می شود.” بر اساس این نظریه، انزجار به آرامی تکامل می یابد تا از شما در برابر هر چیزی که می تواند شما را در معرض عوامل بیماری زا خطرناک مانند بیماری ها، حیوانات، صدمات فیزیکی و اجساد مرده قرار دهد، محافظت کند. دانشمندان معتقدند که انزجار در ابتدا برای اجتناب از غذاهای مضر ایجاد شد. علاوه بر این، به نظر می رسد انزجار برای کنترل چیزهایی که به طور نمادین مضر هستند تکامل یافته است: سرپیچی از اخلاق، هنجارهای فرهنگی و ارزش های عمومی. به همین دلیل است که برخی ممکن است بگویند از یک اقدام نژادپرستانه “منزجر” شده اند. به دلیل این کارکردهای تنظیمی، انزجار اغلب به عنوان «احساس محافظتی»، «احساس طرد» یا «احساس جسم-روح» نامیده می‌شود. جاذبه انزجار پس چگونه می توانیم این واقعیت را توضیح دهیم که چیزهای منزجر کننده گاهی اوقات می توانند ما را جذب کنند؟ تحقیقات روان‌شناختی نشان می‌دهد که محرک‌های انزجار بیشتر از محرک‌های عاطفی خنثی توجه ما را جلب کرده و حفظ می‌کنند. بر اساس تحقیقات بریجت روبنکینگ و آنی لانگ، کارشناسان رسانه ای، این احتمالاً به این دلیل رخ می دهد که از دیدگاه تکاملی، “سوگیری توجهی نسبت به انزجار، مهم نیست که چقدر منزجر کننده است، باعث می شود انسان بهتر از آن اجتناب کند.” از مواد مضر تهیه می شود. بنابراین در حالی که انزجار می تواند یک احساس ناخوشایند باشد، به طور همزمان برای جلب توجه انسان تکامل یافته است. اما چیزهای منزجر کننده فقط توجه شما را جلب نمی کنند. می توانید از آنها لذت ببرید. نینا استرومینگر روانشناس پیشنهاد می کند که ویژگی های لذت بخش انزجار ممکن است نمونه ای از پدیده ای به نام “مازوخیسم بی ضرر” باشد. تمایل انسان به دنبال کردن تجربیات ظاهراً «منفی» برای لذت بردن از «خطرات کنترل شده» مانند سوار شدن بر ترن هوایی یا خوردن غذاهای بسیار تند. به گفته استرومینگر، به نظر می رسد ممکن است “هر احساس منفی وقتی از این باور که اتفاقی که در حال رخ دادن است در واقع بد است جدا شود و هیجان روانی ناشی از آن به خودی خود لذت بخش یا جذاب باقی بماند، پتانسیل لذت بخشی را داشته باشد.” بنابراین نه تنها آیا می توان جذب چیزهای منزجر کننده شد، اما یک مکانیسم روانشناختی وجود دارد که به شما امکان می دهد در شرایط مناسب از آنها لذت ببرید. انزجار شکسپیر از تمجید از این جاذبه و سود بردن از آن محصول عصر دیجیتال نیست. این پدیده حتی در دوران شکسپیر نیز رایج بود. تراژدی بدنام نمایشنامه نویس، تیتوس آندرونیکوس، خونی به اندازه یک فیلم سلاخی امروزی دارد. طبق یک تخمین، صحنه های نمایشنامه شامل “14 مرگ، 9 تای آنها روی صحنه، 6 قطع عضو، 1 تجاوز جنسی (یا 2 یا 3، بسته به نحوه شمارش شما)، 1 زنده به گور شدن، 1 مورد جنون و 1 مورد آدمخواری.” سینتیا مارشال منتقد می‌پرسد: «چرا مخاطب، هر مخاطبی، از تکرار خشونت تیتوس علیه بدن انسان لذت می‌برد؟» پاسخ ریشه در ماهیت جذاب انزجار دارد که روانشناسان آن را مستند کرده‌اند. در واقع، در اوایل انگلستان مدرن، یک صنعت خانه‌داری از انزجار وجود داشت. تصویری از اجرای تیتوس آندرونیکوس شکسپیر. انبوهی از مردم اعدام‌های عمومی را تماشا می‌کردند و اجساد جنایتکاران را در زنجیر آویزان می‌کردند تا مردم به آن خیره شوند. در سالن‌های باز آناتومی، تماشاگران کنجکاو می‌توانستند پزشکان را تماشا کنند که مرده‌ها را تشریح می‌کنند. داروخانه ها قبل از ترکیب کردن آنها با دارو، قسمت های جدا شده بدن انسان را در مغازه های خود به نمایش می گذاشتند. رویکردی که امروزه به آن «آدم خواری پزشکی» می گویند. و این به این دلیل نیست که مردم الیزابت سنگدل بودند و آستانه بالاتری برای انزجار داشتند. مردم آن زمان با اینکه خود جذب این نمایش های انزجار شده بودند، نفرت خود را نسبت به آنها ابراز کرده اند. “ساموئل پپیس”، وقایع نگار، پس از دیدن جسد سوخته در انبار یک تاجر نوشت: “اگرچه این منظره ی بیمارگونه بود، اما من را بسیار خوشحال کرد.” بنابراین، همانطور که امروز، منزجر کننده توجه ما را به خود جلب می کند و لذت بخش است، و صحنه های وحشتناک نمایشنامه ای مانند Titus Andronicus نشان دهنده این واقعیت است که مردم الیزابت در فرهنگی زندگی می کردند که آنها را تشویق به تماشای چیزهای نفرت انگیز می کرد، حتی اگر احساس می کردند باید از آنها بازگردانده شود. تماشاگران شکسپیر این لذت ناخوشایند را پذیرفتند. درست مانند تماشاگران مدرنی که آخرین فیلم های ترسناک را در سینما و تلویزیون تماشا می کنند. احساس انسانی که از شما محافظت می کند به همان اندازه به شما امکان می دهد از چیزهایی که باید از آنها محافظت کنید لذت ببرید.